Category : Next funtsak

Dagoeneko erabilgarri dago Dbusen autobusetan bidaia txartela QR kodearekin ordaintzeko aukera. Sistema berritzaile hori Dbusen linea guztietan erabil daiteke, eta txartela ordaintzeko beste aukera bat da, eskudirutan ordaindu ordez, Donostian autobusez bidaiatzea errazago eta erosoago eginda.

Lau garraio titulu berri

Zehazki, Dbusek QR kodearekin ordaintzeko lau modu berri sortu ditu. Dbusen app ofizialaren bidez eros daitezke ordainketa modu horiek, eta appa iOS eta Androiderako eskuragarri dago. Neurri hori abian jartzeko, apparen bertsio berri bat ere kaleratu da, eta bertsio horretan “Tickets” izeneko atal berri bat dago.

Hauek dira lau garraio titulu berriak:

• 30 minutuko QR txartela, egunekoa: eguneko nahi beste zerbitzutan erabil daiteke, erosi eta hurrengo 30 minutuetan. Transbordoak egiten uzten du. Prezioa 1,85€ da.
• 30 minutuko QR txartela, gauekoa: aurreko kasuan bezala, garraio titulu hau  erosleak gaueko nahi beste zerbitzutan erabil dezake, erosi eta hurrengo 30 minutuetan. Prezioa 2,50€ da, eta transbordoak egiten ere uzten du.
• 24 orduko QR txartela: Dbuseko autobusetan mugarik gabe bidaiatzeko aukera ematen du 24 orduz, bai eguneko zerbitzuetan, bai gaueko zerbitzuetan, eta  6 €-ko prezioa dauka.
• 48 orduko QR txartela: Dbuseko autobusetan mugarik gabe bidaiatzeko aukera ematen du 48 orduz, eguneko eta gaueko zerbitzuetan ere bai. Prezioa 10€ da.

Kreditu edo zordunketa txartel baten bidez erosten da, txartelaren datuak appean sartuz. Sartutako datuak appean gorde daitezke, aurrerago egiten diren erosketetan erabiltzeko. Erosketa sistema segurua da, eta ordainketa Redsys ordainketa pasabidearen bidez egiten da. Txartela appean erostean, QR kode dinamiko bat sortzen da, eta, autobusera igotzean, gidariaren postuaren ondoan dagoen makinan baliozkotzen da, mugikorraren pantaila gora begira jarriz kodea eskaneatu ahal izateko (ikus irudia). Txartel bat baino gehiago eros daiteke aldi berean, eta eragiketan erosten diren txartelak adina QR kode sortuko dira, autobusean banan-banan baliozkotzeko. Erosketa egiten den uneak markatuko du txartelaren iraungitze unea, erosketa egin eta hurrengo 30 minutuetan, edo 24 edo 48 ordutan erabili beharko da-eta, txartelaren modalitatearen arabera.

Sistemarekin, bidai txartelak erostea erraztu egiten da eta ordainketa arinago egiten da autobusean sartzean, geldialdi bakoitzaren denbora gutxiago eginda eta bidaietan emandako denbora murriztea ahalbidetuta. Txartela EMV kontakturik gabeko banku txartelarekin ordaintzeko modalitatearen osagarria da, zeinak 2017az geroztik funtzionatzen baitu Dbusen autobusetan, eta MUGI txartelarekin ordaintzeko modalitatearena ere bai. Txartel berriak oso praktikoak eta baliagarriak izan daitezke, bisitarientzat eta turistentzat ez ezik, une jakin batean MUGI txartela ez daramaten edo saldorik gabe geratu eta eskudirua ez duten ohiko erabiltzaileentzat ere. QR ordainketa sistemari esker, segundo gutxi batzuetan eros dezakete QR txartela geltokian edo autobusean bertan daudenean.

Era berean, aurreikusita dago datozen hilabeteetan autobusek aurrealdean ezkerrean eta erdiko atean dituzten baliozkotzeko makinak berritzea, txartel berri horiek autobuseko makina guztietan baliozkotu ahal izateko makina berri horiek gidariaren postuaren ondoan dauden makinek dituzten funtzionalitate berberak izango baitituzte, hala nola QR kodearekin, banku txartelarekin eta Bat eta Barik txartelekin zein MUGI txartel mota guztiekin ordaintzeko aukerak. 

QR kodearekin ordaintzeko modua Europako E-MOBASK proiektuari eta Next Generation funtsei esker inplementatu da. Zehazki, E-MOBASKek eguneko eta gaueko 30 minutuko QR txartelen garapena finantzatu du, eta 24 orduko eta 48 orduko QR txartelen garapena, berriz, Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agendaren Ministerioaren bidez (MITMA) lortutako Next Generation funtsei esker egin da.

Dbusek Donostiako Illunbeko aparkalekuaren eta Erdialdearen artean eskaintzen duen anezka zerbitzua 12 metroko autobus %100 elektriko batekin egingo da datozen egunetan. MAN Lions City 12e modelokoa da, eta Industria, Merkataritza eta Turismo Ministerioaren Helmugetako Jasangarritasun Turistikoaren ezohiko deialdiaren barruan erosi da, Next Generation Europako funtsek finantzatuta.

MAN TRUCK & BUS IBERIA, SAU enpresari egindako erosketaren barruan zerbitzuan jartzen den lehen autobusa da, enpresa horrek irabazi baitzuen lizitazioa, eta, erosketa horrekin, Donostiako autobus lineetan 12 metroko beste 13 autobus %100 elektriko eta 18 metroko sei autobus %100 elektriko sartzea ahalbidetuko da. 12 metroko autobus berri honen eta bere karga-estazioaren prezioa 560.500 euro + BEZa da, eta bost urteko bermea du. Halaber, baterien bermea 12 urtekoa da, eta horrekin ibilgailuen bizitza erabilgarria estaltzen da. Europako funtsetatik jasotako dirulaguntza 550.000€-koa da.

Illunbeko doako aparkalekuaren eta Erdialdearen arteko anezka zerbitzua Dbusek eta Donostiako Udalak sustatzen dute, Mugikortasun Departamentuaren bidez, garraio publikoa bultzatzeko eta, horrela, hiriaren erdialdean kotxe partikular gutxiago ibil daitezen eta erosoago eta jasangarriago bidaiatzeko. Anezka zerbitzua 20 minutuko maiztasuna du, 11:00etatik 22:30era, asteko egun guztietan, eta bi geltoki ditu. Azken urteetan, zerbitzua urteko bi garaitan eskaini da, Gabonetan eta udan, eta herritarrek ondo hartu dute zerbitzua.

Abuztuaren 31n, uztailaren 8an martxan jarri zen anezka zerbitzua 34.552 bidaiarik erabili dute, eta aurreko udan, berriz, 23.401 bidaiarik. 11.151 bidaiariko igoera horrek %47,65ko igoera dakar anezkaren erabileran, eta abuztuaren 7tik 22ra bitartean erregistratu da zerbitzu horren eskaririk handiena. Izan ere, bidaiarien zifra errekorra abuztuaren 10ean lortu zen, 1.734 bidaiarirekin, hau da, zerbitzuaren batezbesteko bidaiari kopuruaren oso gainetik, 751 bidaiarikoa baita.

Ibilgailu berri horrekin, hirian sartzen diren ibilgailu pribatuen kopurua murrizteaz gain, zerbitzu jasangarria eskainiko da, Konpainiak autobus flota pixkanaka elektrifikatzen aurrera egiteko duen helburuarekin bat eginda. Irailaren 10ean anezka zerbitzua amaitu ondoren, autobusak zerbitzua eskaintzen jarraituko du Dbusen gainerako lineetan, etorkizunean anezka zerbitzua berriro aktibatu arte. 

Dbizi Donostiako bizikleta alokairu sistemak beste 21 geltoki gehiago ditu dagoeneko, eta beste auzo batzuetara iritsi da, esaterako, Altzara, Bidebietara edo Añorgara. Datozen hilabeteetan, gainera, beste bi geltoki gehituko dira, izan ere, obra batzuk direla-eta bi geltoki horiek ezin dira orain jarri. Gaur aurkeztu da, ekitaldi batean, sistema beste 257 bizikleta elektriko gehiagorekin zabalduta, eta aurkezpen ekitaldian parte hartu dute Eneko Goia Donostiako alkateak eta Igor Gonzalez Dbuseko zuzendari gerenteak.

Sistema horrela zabalduta, Dbizi orain arte zerbitzurik ez zuten Donostiako guneetara iritsi da; izan ere, guztira 70 geltoki ditu, denak mistoak, eta zerbitzuak 317 bizikleta elektriko eta 317 bizikleta mekaniko ditu kalean. Horrela, hirian estaldura handiagoa eta bizikleta elektriko gehiago eskaintzen ditu, erabiltzaileen eskari handiari erantzuteko. 

Dbizi sistema donostiarren egunerokoaren parte dira dagoeneko. Sistema auzoetara zabaltzeak eskatzen du, halaber, sarea ere Erdialdea-Amara-Antigua-Gros-Egia aldeetan zabaltzea, auzoen artean gertatzen diren joan-etorriei erantzun ahal izateko eta erdialdetik gertuen dauden eremuetako geltokietan ainguraleku libreak egon daitezen

Horregatik, eremu horietan geltoki berriak instalatzeaz gain, lehendik dauden geltoki batzuetan ainguraleku gehiago jarriko dira. Zabaltze horrek, gainera, mugikortasun jasangarria sustatzen laguntzen du gure hirian, garraio publikoaren intermodalitatea indartuz.

Mugarri berri hau ezagutarazteko, komunikazio kanpaina bat jarri da abian, sistemaren zabaltze honen hiru ardatz nagusien inguruan: auzo gehiago, geltoki gehiago eta bizikleta gehiago, hori guztia “Dbizi gehiago bizi” lelopean.

Dbiziren geltoki berrien kokalekua

EKIALDEA

• Bidebieta (2)

– Geltoki 1 Julio Urkixo 44an.

– Geltoki 1 Nornahi plazatxoan (Bidebietako bidegorriaren lanak amaitu ondoren)

• Altza (5)

– Geltoki 1 Harrobieta plazatxoan

– Geltoki 1 San Martzial plazan, Altzako goialdean (alde zaharra)

– Geltoki 1 Altzako kiroldegian

– Geltoki 1 Buenavistan (biribilgunea)

– Geltoki 1 Larratxo pasealekua 24an

• Intxaurrondo (1)

– Geltoki 1 Txaparrene pasealekua 26an (Zubiaurre)

MENDEBALDEA

• Antigua- Ibaeta (5)

– Geltoki 1 Satrustegi hiribidea 1ean (Matia kaleko sarreraren ondoan)

– Geltoki 1 Erregezaintza 28an

– Geltoki 1 Pio Baroja 20an

– Geltoki 1 Sert plazan

– Geltoki 1 Berio 42an (goialdea)

• Aiete (3)

– Geltoki 1 Bera-Beran

– Geltoki 1 Pagola-Lugaritzen

– Geltoki 1 Txapillo kalean

Añorga (1)

– Geltoki 1 Añorga Txikin (sarrerako biribilgunea)

ERDIALDEA-AMARA-GROS- EGIA

• Erdialdea (2)

– Geltoki 1 Moraza 1ean

– Geltoki 1 Nautikoan (Udaletxeko lanak amaitzen direnean).

– Ainguraleku kopurua handitzea: 12 ainguraleku gehiago lehendik dauden geltokietan

• Amara (1)

– Geltoki 1 Olaeta/Ferreriasen

– Ainguraleku kopurua handitzea: 8 ainguraleku gehiago lehendik dauden geltokietan

• Gros-Egia (3)

– Geltoki 1 Zabaleta 35ean

– Geltoki 1 Ametzagaina 47an (Egiako goialdea)

– Geltoki 1 Zuhaizti plazan

Zerbitzuaren zabaltze horren zati bat, zehazki gehituko diren 132 bizikletak, Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agendako Ministerioaren (MITMA) Next Generation Funtsen bidez finantzatu dira.

Dbusek bi furgoneta %100 elektriko erosi ditu Konpainiako langileen joan-etorrietarako. Mercedes-Benzek egiten dituen eVITO Furgon eta bidaiarientzako eVITO Tourer modelo berrietako bi furgoneta dira, eta horiekin tailerretako langileek eta trafikokoek, hurrenez hurren, eguneroko zereginetarako egin behar dituzten joan-etorriak egin ahal izango dira.

Furgoneta bien lizitazioa GOIKO-AUTO XXI, SLri esleitu zaio. Lizitazioaren prezioa 51.252 € + BEZa da eVITO Tourer furgonetaren kasuan eta 38.000 €+ BEZa eVITO Furgon modeloaren kasuan. Era berean, Energiaren Euskal Erakundetik (EEE) 8.000 €-ko dirulaguntza jaso da ibilgailu biak erosteko. Dirulaguntza Mugikortasun Eraginkorra eta Jasangarria sustatzeko Pizgarrien Programaren (MOVES III programa) barruan eman da, Europako Suspertze, Eraldatze eta Erresilientzia Planaren esparruan (Next Generation funtsak).

Bi furgoneta berriak dagoeneko zerbitzua ematen ari dira, eta bi furgoneta zahar ordezkatzen dituzte. Beraz, furgoneta horiekin Dbusek laguntzarako duen ibilgailu flota modernizatu ahal izan du, ingurumenaren aldetik jasangarriagoak diren furgoneta gehiago ditu-eta. Furgonetek duten bateria kotxetegietan kargatzen da, gutxi gorabehera 6 ordutan, eta 149-190 km inguruko autonomia du, eta gutxi gorabehera 251-197 Wh/km-ko kontsumoa.

Flota berritzeko erositako furgoneta %100 elektriko horiek, gainera, Dbuseko flotaren elektrifikazio progresiboaren parte dira, zeinarekin egunetik egunera zerbitzu eraginkorragoa eta jasangarriagoa eskaini nahi den, ingurumena zaintzen lagunduko duten ibilgailu garbietan oinarrituta.

Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agendarako Ministerioak (MITMA) behin-behinean onartu du Dbusi laguntzak ematea, Donostiako Udalaren bidez, Next Generation EU Europako funtsen bigarren deialdiaren barruan. Funts horiei esker, hiriko garraio publikoa elektrifikatzen eta digitalizatzen jarraitu ahal izango du. Zehazki, datozen urteetan autobus %100 elektriko gehiago  sartuko dira Dbusen zerbitzuan eta markesinak pixkanaka berritzen jarraituko da, Dbizi alokairuko bizikleta publikoaren sistema zabaltzeaz gain, emisio akustikoak eta kutsatzaileak murriztea eta airearen kalitatea hobetzea sustatuta.

Bigarren deialdira horri dagokionez, pasa den irailean Donostiako Udalak “Donostia Electric Zen” izeneko eskaera bidali zuen. Eskaera horretan bost proiektu sartzen ziren, eta haien aurrekontua 15.806.467,66€-koa zen. Aurrekontu horretatik, 7.158.767€ Suspertze, Eraldatze eta Erresilientzia Planaren barruan Emisio Txikiko Eremuak Ezartzeko eta Hiri Garraioaren Eraldaketa Digitalerako eta Iraunkorrerako Udalerriei zuzendutako Laguntza Programaren bidez jasotako dirulaguntzaren bidez finantzatuko dira.

Autobus elektrikoak erostea

Datozen hilabeteetan, Dbusek 12 metroko beste 24 autobus %100 elektriko gehiago erosiko ditu, beraz, autobus horiek MITMAren lehen deialdiari esker flotan sartuko diren 12 metroko 14 autobus elektriko berriei eta Konpainiak lehendik dituen hiru autobusei gehitzen badizkiegu, 2025ean Dbusek 41 autobus %100 elektriko edukiko ditu ezaugarri horiekin. Hau da, 12 metroko flotaren %45 izango da %100 elektrikoa.

 Proiektu honi esker, halaber, flotaren eraldaketa ekologikoaren prozesua amaituko da, eta, 2025ean, flotaren %55 hibridoa izango da, hau da, 12 metroko flotaren %100ek teknologia errespetutsua eta iraunkorra izango du.

Autobus berri horiekin batera, horien kargagailuak erosiko dira, gauez autobusak kotxetegietan kargatzeko, eta plataforma adimendun bat ere edukiko da autobusen kargarako azpiegituraren funtzionamendua eta kudeaketa errazteko. Plataforma horrek ahalbidetuko du egiten diren kargekin autobusek esleituta dituzten zerbitzuak bete ahal izatea. Horrela, kontsumoa optimizatuko da.

 Dbusen markesina sare osoa berritzea

Proiektuarekin, halaber, 50 markesina berrituko dira, eta, beraz, 2025ean Dbusen zerbitzuko markesina sare osoa erabat eraberrituta egongo da, eta markesina guztiak irisgarriak, inklusiboak eta eraginkorrak izango dira. Gaur egun, MITMAren lehen deialdiari esker (136 markesina berritzeko erabiliko da) eta markesinen mantentze kontratuari esker (beste 110 markesina berritzeko erabiliko da), lehen unitateak eguneratzen ari dira dagoeneko.

Markesina berriek presentzia sentsoreak izango dituzte, zeintzuek geltokiko argiztapena aktibatuko duten, elektrizitate hargunea duten geltokien kasuan, eta ikusteko desgaitasuna duten pertsonentzako informazio sistema bat ere edukiko dute, zeinarekin informazioa eskuratzeko era, erabiltzailearen esperientzia eta garraio publikorako irisgarritasun unibertsala hobetuko diren.

Bizikleta elektriko berriak

Azkenik, onartutako proiektuak Dbizi sistema zabaltzea ere aurreikusten du. Zehazki, 132 bizikleta elektrikoren erosketa finantzatuko du, Donostiako alokairu bizikleta publikoaren zerbitzua hobetzeko eta zerbitzuaren eskari handiari erantzuteko aukera emanez.

Donostiako Udalaren bitartez, Donostiako Tranbia Konpainiak (DTK) garraio publikoa elektrifikatzeko eta digitalizatzeko bost proiektu aurkeztu ditu MITMAren (Garraioetako, Mugikortasuneko eta Ingurumeneko Ministerioa) Next Generation EU Europako funtsen bigarren deialdian. Eskaera horrek, “Donostia Electric Zen” izenekoak, 15.806.467,66 euroko aurrekontua du, eta horietatik 7.158.767€ diruz lagundutakoak izango lirateke, Suspertze, Eraldatze eta Erresilientzia Planaren barruan Emisio Txikiko Eremuak Ezartzeko eta Hiri Garraioaren Eraldaketa Digitalerako eta Iraunkorrerako Udalerriei zuzendutako Laguntza Programaren bidez.

Aurkeztutako bost proiektuek Donostiako autobus flota elektrifikatzeko lanetan jarraitzea ahalbidetuko lukete, eta zerbitzua hobetzen jarraitzea ere, arian-arian markesinak berrituz. Horrez gain, Dbizi, hirian dagoen alokairuko bizikleta publikoaren sistema, hedatzen jarraituko litzateke, igorpen akustikoak eta kutsagarriak murriztea sustatuta, eta airearen kalitatea hobetuta.

Flota errespetuzkoagoa eta iraunkorragoa

Azken deialdi honetan aurkeztutako proiektua onartzen bada, Dbusek 12 metroko beste 24 autobus gehiago eskuratuko lituzke, guztiak ere %100 elektrikoak. Autobus horiek hiriko linea guztietan emango lukete zerbitzua eta, horrela, MITMAren lehen deialdiari esker flotan sartuko diren 12 metroko 14 autobus elektriko berriekin batera eta lehendik Konpainiakoak diren hiru autobusekin, Dbusek, 2025ean, 41 autobus izango lituzke ezaugarri horiekin, hots, %100 elektrikoak, eta horiek 12 metroko flotaren %45 izango lirateke. Proiektu honi esker, halaber, flotaren eraldaketa ekologikoaren prozesua amaituko da, eta, 2025ean, flotaren %55 hibridoa izango da, hau da, 12 metroko flotaren %100ek teknologia errespetutsua eta iraunkorra izango dute.

Autobus berri horiekin batera, proiektuak horien kargagailuak erostea ere aurreikusi du, gauez kotxetegietan kargatze lanak egiteko, eta plataforma adimenduna kontratatzea autobusentzako kargatze lanetarako eragiketa eta azpiegituraren kudeaketa errazteko. Plataforma horrek ahalbidetuko luke egin daitezen kargatze lanei esker, autobusek esleituta dituzten zerbitzuak bete ahal izatea. Hala, kontsumoa optimizatuko litzateke.

Dbusen markesina sare osoa berritzea

Bestalde, DTKren proposamenak 50 markesina berritzea ere jasotzen du. Berritze lan horiei esker, 2025erako Dbusen zerbitzuko markesina sare osoa guztiz berriztuta egongo da, markesina irisgarri, inklusibo eta eraginkorrak izanik, aurreikusita baitago beste 136 markesina berritzea MITMAren lehen deialdiaren barruan eta beste 110 gehiago markesinak mantentzeko lanen kontratuaren barruan. Markesina berriek presentzia sentsoreak izango lituzkete. Horiek geltokiko argiztapena aktibatzen dute, elektrizitate hargunea duten geltokien kasuan. Gainera, markesina berriak ikusteko desgaitasuna duten pertsonentzako informazio sistema bat izango lukete, informazioa jasotzeko era, erabiltzailearen esperientzia eta erabiltzaile guztiek garraio publikorako sarbidea hobetzeko.

Bizikleta elektriko berriak

Azkenik, DTKren proposamenak Dbizi sistemaren hedapena jasotzen du, 132 bizikleta elektriko gehiago eskuratuz, eta, horrela, Donostiako bizikleta publikoak alokatzeko zerbitzua hobetu ahal izango litzateke. Sistemak, gaur egun, 47 geltoki misto ditu, 317 bizikleta mekanikorentzat eta 120 bizikleta elektrikorentzat. Bizikleta elektrikoen eskaintza hedatzeak zerbitzua erabiltzeko dagoen eskari handiari erantzungo lioke, izan ere, 2020ko abenduan abian jarri zenetik, harrera bikaina izan du hiritarren aldetik.

Datozen bi urteetan (2022-2024), Dbusek bere historiako markesina berrikuntzarik handiena egingo du, 246 unitate berri jarriko baititu. Markesina berri horietako 136 Garraio, Mugikortasun eta Ingurumen Ministerioak (Next Generation funtsak) finantzatuko ditu, emisio txikiko eremuak ezartzeko eta hiri garraioaren eta mugikortasunaren eraldaketa digital eta jasangarria egiteko laguntzen bidez. Gainerako 110 markesina, berriz, markesinen eta hiriko altzarien beste elementu batzuen kudeaketa integraleko zerbitzuaren emakidaren barruan berrituko dira.

Markesinak berritzeko plana zehazteko, hainbat irizpide hartu dira kontuan, hala nola markesinen narriadura, irisgarritasuna, ordezko piezen hornidurarik eza, markesinak gehiago hedatzeko beharra, hiriko auzoen araberako eguneratze orekatua, zutoinen ordez markesinak jartzea, etab. Horrez gain, hiriko markesinen estetika homogeneizatu nahi da, modelo bakarra erabilita geraleku guztietarako eta soilik haien konfigurazioa egokituta, lekuaren orografiaren edo irisgarriak izateko oztopoen arabera.

Berritze fasea datozen asteetan hasiko dela aurreikusten da. Hasteko, lehenengo 30 markesinak jarriko dira, eta markesina horiek bi funtzionalitate berri izango dituzte:

• Gidatze sistema: sistema honek ikusmen urritasuna duten pertsonei aukera ematen die ingurune ezezagunetan orientatzeko, seinaleztatutako elementuraino oso modu zehatzean iristeko eta testuinguruaren informazioa eskuratzeko, adibidez, autobusak iristeko denbora erreala eta helmuga, markesinaren kokapen estrategikoetan jarritako seinale digital irisgarri eta unibertsal baten bidez (urrutitik irakur daitezkeen QR kodeak) eta mugikorreko aplikazio berezi bat erabiliz. Sistema baliagarria da, halaber, beste dibertsitate funtzional sentsorial edo kognitibo motaren bat duten pertsonentzat, horiek ere orientatu eta informatu baitaitezke irudien eta seinale akustikoen bidez eskura daitezkeen edukiei esker.

• Argiztapenerako sentsorea: argietara konexioa duten markesina berriek presentziaren sentsoreak izango dituzte, eta sentsore horiei esker kortesiazko argiak aktibatu ahal izango dira eta markesinaren barruko ikuspena nabarmen hobetuko da, barrutik nahiz kanpotik, puntu beltzak ezabatzeko eta ingurunearen segurtasuna hobetzeko. Kortesiazko argi horiek beren argia graduatuko dute markesinan pertsonen presentzia dagoen ala ez kontuan hartuta, eta, beraz, energia gastua aurrezteko aukera ematen da, beharrezkoa ez denean erabilera mugatuta.