Beste urte batez, Dbusek bat egiten du abenduaren 1ean ospatuko den HIESA-ren aurkako Borrokaren Munduko Egunarekin.
Horregatik, bihar Donostiako hiri autobus guztiek lazo gorri bat eramango dute, gaixotasun hau pairatzen dutenei babesa eta elkartasuna erakusteko eta kontzientzia sozial handiagoa lortzeko egingo diren jardueretan laguntzeko.
Gaur, EBSF_2 – European Bus System of the Future 2 (Etorkizuneko Autobus Europarren Sistema 2) proiektu europarrari buruzko jardunaldi bat egingo da Donostian, eta bertan Donostiak eta Madrilek, proiektuaren hiri erakusleek, garatu eta analizatu dituzten berrikuntza teknologikoak aurkeztuko dira. Europako Batzordeak Horizon 2020 programaren baitan finantzatutako proiektua da, eta bere helburua da autobusak garraio publiko gisa duen efizientzia eta erakargarritasuna areagotzea, etorkizuneko premiei erantzungo dieten autobusen belaunaldi berri bat diseinatuta.
Proiektu europarrak 3 urteko iraupena dauka, 2015eko maiatzean hasi zen, eta 42 bazkide ditu, 12 hiri hauetan soluzio teknologiko berriak esperimentatzen: Donostia, Paris hiria eta bere eremu metropolitanoa, Londres, Lyon, Bartzelona, Helsinki, Madril, Dresden, Ravenna, Göteborg eta Stuttgart. Dbusekin eta CEIT-IK4 Zentro Teknologikoarekin batera, Donostiako erakuslean parte hartzen ari dira IRIZAR autobus eta autokarren fabrikatzailea, Datik eta Digimobee enpresa teknologikoak eta Garraio Publikoaren Nazioarteko Elkartea – UITP (hiri eta eskualde garraio publikoen operadoreen munduko elkartea).
Gaurko jardunaldian, CEIT-IK4k, Dbusek eta Garraio Publikoko Nazioarteko Batasunak antolatutakoa baita, Donostia eta Madril hiri erakusleek egindako lanak aurkeztu dira, eta lan horien emaitza nagusiak erakutsi dira. Ekitaldian nazioarteko erakunde ugariren ordezkariak egon dira: enpresa teknologikoak, autobus fabrikatzaileak, zentro teknologikoak eta ikerketa zentroak, bai eta herri askotako garraio operadoreak ere.
Donostiako erakuslea
Donostiako erakuslean gidatzen laguntzeko bi sistema aztertu dira, erregai kontsumoa murrizteko eta bidaiarien erosotasuna areagotzeko asmoarekin.
1) EKOBUS sistema, DATIKek garatua eta Dbusek 2013an ezarria, aintzindaria da munduan, eta gidariari laguntzen dio modu ekonomikoan eta ekologikoan gidatzen, erregai fosilen kontsumoa eta igorpen kutsatzaileak murriztuz. EKOBUS sistemak gidatzearen hainbat alderdi monitorizatzen ditu, eta kontsumoa gehiegizkoa den unetan gidariari jakinarazten dio pantaila txiki baten bitartez. Ordutegiak betetzen ere laguntzen dio gidariari.
2) NONVIS sistema, CEIT-IK4k garatua, EKOBUSen osagarri bat da, eta gailu haptiko bat eta bozgorailu bat erabiltzen ditu gidariari aginduak emateko, seinale bisualak erabili gabe.
Autobusa martxan dagoen bitartean, NONVISek autobus barruko ekipoetako datuak analizatzen ditu eta, aldian-aldian, gidaritzaren eraginkortasun maila kalkulatzen du. Eraginkortasun maila horri EKO maila deitzen zaio. Modu ekologikoan eta ekonomikoan gidatzen denean, EKO mailak gora egiten du eta NONVISek soinu atsegina ateratzen du: Osterantzean, EKO mailak behera egiten duenean, sistemak gidariaren eserlekua suabe bibrarazten du gidariari jakinarazteko.
Era berean, Donostian beste bi berrikuntza teknologiko hauek probatu dira:
3) WARM sistemak, CEIT-IK4k garatuak, autobus flotaren mantentze lan prediktiboen sistemen informazioren kudeaketa hobetzen du, mantentze lanetako langileen lan karga murriztuta, bai bulegoetan bai tailerretan.
4) BPST simulazio softwarearekin (Bus Passenger Simulation Tool), zeina CEIT-IK4k ere garatu baitu, autobusen barruko konfigurazio berriak aztertu dira, mugikortasun urria duten bidaiarien irisgarritasuna eta fluxua hobetzeko.
Madrileko erakuslea
ECONBUS sistemak, TEKIA Ingenieros enpresak garatutakoak, gidari askoren gidatze estiloak konparatu ditzake eta gidari hoberenengandik ikasi, eta gidatze estiloa hobetuz flotan aurrezten den erregaia zehaztasunez kalkulatzea ere ahalbidetzen du.
Donostian eta Madrilen egin diren ekintzei esker posible izaten ari da teknologia berritzaileak laneko baldintza errealetan ebaluatzea eta analizatzea ea autobus garraio publikoa hobetzen laguntzen duten, garraioaren kalitateari eta errentagarritasunari eragiten dioten gai hauei dagokienez: igorpen kutsatzaileak murriztea, bidaiari guztien erosotasuna eta gogobetetzea areagotzea, eta autobus konpainietako langileen lana erraztea.
Azaroaren 27 eta 28an Dbuseko instalazioetan elkartu da ATUC Espainiako garraio operadoreen elkarte nagusiaren Teknologia Berriak, Marketina eta Kalitatea Batzordea. Jardunaldi hauetan hainbat hiritako 21 garraio operadorek parte hartu dute, hala nola , hala nola Madril, Bartzelona, Valentzia, Sevilla, Palma edo Tenerifekoek, bai eta garraio publikoarekin lotura duten enpresa teknologiko batzuek ere.
Sektorean gaur-gaurkoak diren gaiak aztertu dira Batzordean. Javier Vallejok, Dbuseko zuzendariondokoak, Dbusen inplementatu diren eta baliabideak optimizatzen uzten duten planifikazio sistema adituak aurkeztu ditu. Sistema horiekin gidarien eta flotaren ordutegiak modu eraginkorrean antolatu daitezke eta horren bitartez zerbitzua hobetu.
Jardunaldietan, halaber, gai hauek aurkeztu dira:
Era berean, bertaratzen direnek gidaritza eraginkorrerako beste garapen teknologiko batzuk ezagutu ahal izango dituzte bihar Donostian egingo den EBSF_2 proiektu europarraren jardunaldiaren barruan. Zehazki, Donostiako eta Madrileko erakusleetan garatutako ekintzak ikusi ahal izango dituzte proiektu horren barruan, zeinak etorkizuneko autobusaren garapenean aurrera egin nahi baitu. Ildo horretan, ATUC Batzordeko partaideek Irizar lantegia bisitatzeko aukera edukiko dute, izan ere, Irizarrek fabrikatzen du Konpainiaren autobus %100 elektrikoak, 2014az geroztik Dbusen inplementatu direnak.
Abenduaren 3an Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzen da eta Dbusek erakutsi nahi du egun horrekin bat egiten duela eta euskararen zabalkunderako eta sustapenerako egun horretan antolatzen diren jarduerak babesten dituela. Horretarako, aurten Dbusek antzezlan txiki batzuk antolatu ditu Donostiako autobusetan.
Ostegunean Dbuseko autobusean aktore batzuk joango dira, bidaiarien artean, eta bidaiariak harrituko dituzte “Euskastellano” lanaren antzezpen txiki batzuekin. Atsotitz herrikoietan oinarritutako elkarrizketa bat antzeztuko dute, eta bidaiariek elkarrizketetan parte hartzeko eta aktoreekin interakzioan egoteko aukera izango dute. Horrela, ustekabeko antzezlanez gozatzeko aukera edukiko dute autobusen barruan doazenek, bai eta kultura eta euskararen zabalkundeari lotuta bidai esperientzia desberdina edukitzeko ere, erabiltzaileak euskaraz bidaiatzera ere bultzatuta.
Antzezpenak azaroaren 30ean egingo dira, goizez eta arratsaldez, 5-Benta Berri, 13-Altza eta 28-Amara-Ospitaleak lineetan, horiek baitira Dbuseko linearik erabilienak.
Beste urte batez, Dbusek bat egiten du Emakumeen Aurkako Indarkeriaren kontrako Nazioarteko Egunarekin. Eguna bihar, azaroaren 25a, ospatuko da. Keinu horrekin Dbusek emakumeak iraindu eta beraien izena zikintzen duen eraso eta portaera ororen aurka dagoela erakutsi nahi du, eta bere ekarpena egin nahi du genero berdintasunaren aldeko borrokan.
Horregatik, Emakumeen Aurkako Indarkeriaren kontrako Nazioarteko Egunean Dbuseko autobus guztiek puntu lila eramango dute biolentzia horren aurka gaudela adierazteko.
Dbusek Transports Metropolitans de Barcelona (TMB) enpresaren ordezkaritza baten bisita eduki du gaur. Bartzelonako gune metropolitanoko metro eta autobus garraio publikoak kudeatzen dituen enpresa nagusia da TMB. TMBko teknikariek Kotxetegien instalazioak ezagutu dituzte, eta autobus flotan instalatutako azken aurrerapen teknologikoen xehetasunak egiaztatu dituzte, aurrerapen horiei esker Dbuseko autobusek abiadura komertzial handia baitute.
Ordezkaritza oso interesatuta agertu da EKObus sistemaz, flotaren efizientzia energetikoa eta zerbitzuaren puntualtasuna hobetzeko munduan dagoen sistema aitzindaria baita. Sistema 2013az geroztik dago Dbusen eta tableta bat dauka gidariaren postuaren ondoan, laguntza gisa. Tabletak kontsignak ematen ditu, irudi bidez, modu iraunkorragoan eta ezarritako ordutegiak betez gidatzen laguntzeko. EKObusek elkarren osagarri diren bi sistema ditu gidatzea eta puntualtasuna optimizatzeko: Batetik, anti-bunching sistema bat (bat ez egiteko sistema) geltokietan ordutegiak hobeto betetzeko eta, bestetik, modu eraginkorragoan gidatzen laguntzeko sistema bat.
TMBko arduradunek, halaber, Dbusen ezarritako beste sistema batzuk ezagutu dituzte, zehazki, puntualtasuna eta abiadura komertziala handia edukitzea eta Donostiako hiritar askok Dbuseko autobusak erabiltzea ahalbidetu duten sistemak. Dbusek 17,5 km/h-ko abiadura komertziala dauka. Abiadura hori beste hiri batzuetan baino askoz handiagoa da, esaterako, Bartzelonakoa eta Madrilekoa baino askoz handiagoa, hiri horietan abiadura komertziala 12 Km/h ingurukoa baita. Ildo horretan, Bartzelona prestazio handiko lineak gehitzen ari da eta autobusen abiadura komertziala hobetzea ahalbidetzen duten sistemak analizatzen, eta EKObus da sistema horietako bat.
2018ko apirilaren 12tik 14ra bitartean sormenari buruzko “c de c 2018” urteko kongresua egingo da Donostian, eta kongresu horren barruan Dbusek eta Club de Creativos erakundeak sormen lehiaketa bat abiarazi dute autobusa publizitaterako euskarri gisa erabiltzea sustatzeko eta sektoreko ikasle eta profesionalen artean sormena bultzatzeko. Horretarako, publizitate diseinu bat landu beharko dute Dbuseko autobus baterako.
Club de Creativos da publizitateko profesionalak, ikasleak eta iragarleak elkartzen dituen erakundea, sektoreko talentua hobetu eta batzeko asmoarekin. Urtero “c de c” kongresua antolatzen du, eta gaur egun estatu mailan sormenaren alorrean dagoen hitzordu nagusia da, Komunikazioaren industriako 1.800 profesional inguruk parte hartzen baitute. Kongresu honen barruan ematen dira Sormenaren Sari Nazionalak.
2018ko edizioan autobusetarako publizitate diseinurik hoberena ere sarituko da. Saria Dbusek eta Club de Creativosek antolatu dute, Promediosen babesarekin, berak kudeatzen baitu Donostiako markesina eta autobusetako publizitatea. Asmoa da sormena sustatzea, baita autobusa publizitaterako euskarri gisa erabiltzea ere, inpaktu bisual handia eta ezaugarri bereziak dituelako.
Lehiaketa diseinuaren, komunikazioaren, publizitatearen eta marketinaren munduko pertsonentzat da, eta 2 kategoria edukiko ditu. Banaka zein taldeka parte hartu ahal izango da bertan:
– PROFESIONALEN kategoria: marketin, publizitate eta diseinuaren sektoreko profesionalak.
– IKASLEEN kategoria: diseinuarekin eta sormenarekin lotura duten ikasketak egiten ari diren ikasleak.
– 2017ko azaroaren 21etik abenduaren 1era arte emango dira izenak, Club de Creativos erakundearen webgunean (www.clubdecreativos.com).
– Lanak entregatu, berriz, 2017ko abenduaren 4tik 2018ko urtarrilaren 30era bitartean entregatuko dira, Dbusen bulegoetan, posta bidez edo bertara joanda (Dbus, Fernando Sasiain kalea, 7. 20015, San Sebastián).
– 1.Fasea: Sormenaren 2018ko Sari Nazionalaren epaimahaiak finaleko 10 lanak aukeratuko ditu bere botoen bitartez, eta martxoaren 7an jakinaraziko dira lan horiek.
– 2.Fasea: ondoren, lehiaketaren antolatzaileek izendatutako epaimahaiak kategoria bakoitzeko lan irabazleak aukeratuko ditu.
– 3.Fasea: “c de c” sortzaileen kongresuak irauten duen bitartean (2018ko apirilaren 12tik 14ra) kategoria bakoitzean irabazi duten lanak ikusgai egongo dira Dbuseko autobus bitan; izan ere, diseinu irabazleak errotulatu egingo dira autobus bi horietan.
Kategoria bakoitzeko sari bat egongo da, eta sariak Sortzaileen Kongresuaren azken egunean entregatuko dira, Donostiako Kursaal Jauregian:
– PROFESIONALEN kategoria: 1.500€ eta beren lana Dbuseko autobus batean 2 hilabetez erakusgai jartzeko aukera.
– IKASLEEN kategoria: 1.000€ eta beren lana Dbuseko autobus batean 2 hilabetez erakusgai jartzeko aukera.
Lehiaketaren oinarriak Dbusen webgunean (www.dbus.eus) eta Club de Creativos erakundearen webgunean (www.clubdecreativos.com) daude eskuragarri.
Oinarriak ikusi (pdf)
Briefing ikusi (pdf)
Dbus eta Gipuzkoako Garraioko Lurralde Agintaritza (GGLA), Baionako Aglomerazioko Garraio Sindikatuarekin batera (STACBA), E-MOBASK proiektuan parte hartzen ari dira Euskal Eurohiriaren garraio publikoaren erabilera bultzatzeko eta errazteko.
Proiektuan parte hartzeko hiru erakundeek eratu duten partzuergoa onartua izan da POCTEFA 2014-2020 programaren deialdian. Europako lurralde lankidetzarako INTERREG tresnaren zati bat da programa hau. Proiektuak 3 urteko iraupena edukiko du, 2018ko urtarrilaren 1ean hasiko da eta 1.182.358€-ko diru laguntza bat eskuratuko du. Ekintzak Donostia-Irun-Baiona igarobidetik zehar egingo dira.
E-MOBASKek mugaz gaindiko eremuan garraio publikoa hobetzea bilatzen du, garraioa errazagoa, erakargarriagoa eta iraunkorragoa izan dadin eta garraio publikoa erabiltzera bultzatzeko, ibilgailu pribatuaren aurretik. Horretarako, mugaz gaindiko erabiltzaileak hobeto informatuta egon daitezen eta bidaia ordaintzea errazago eduki dezaten ekintzak planteatzen dira, bai eta iraunkorragoa eta ingurumenarekin errespetutsuagoa den garraioa bultzatzeko ekintzak ere.
E-MOBASKek hiru ardatz nagusi ditu:
– Informazioa hobetzea erabilgarri dauden komunikazio euskarrien bitartez: mugaz gaindiko informazioa osotuagoa eta ulerkorragoa izan dadin itzuli behar diren edukien analisia, eta webguneetako eta appetako informazioa hobetzea, bai eta webgune eta app horien bitartez MUGI zerbitzuetara sartzeko bideak eta zona bietako seinaleak ere, geltokietan –seguruenik eguzki panelak– eta autobusen pantailetan bidaiarientzako informazio panelak instalatzeaz gain.
– Ticketing integratua eta ordainketa modu berriak: Interoperabilitatea STACBAren aldeko eta Euskal Autonomia Erkidegoko ticketing sistemen artean, BAT-BARIK-MUGI ticketing sistema horretarako sarbidea hobetzea; eta kontakturik gabeko EMV banku txartelekin eta QR kodeekin ordaintzeko modua ezartzea Donostian.
– Elektromugikortasuna eta garraio publikoaren energi efizientzia hobetzea: Dbusek eta STACBAk martxan jarritako autobus elektrikoen inplementazioa aztertzea eta konparazio azterketa bat egitea Donostiako eta Baionako emaitzak aztertzeko. Era berean, bi sistema berri ezarriko dira Dbuseko diesel autobusetan, energi efizientzia hobetzeko: Batetik, Start-Stop sistema flotaren 2 autobusetan ezarriko da –sistemarekin motorra gelditu daiteke geldialdietan erregai kontsumoa eta igorpen kutsatzaileak murrizteko; eta bestetik, EKObus sitema autobus flota osoan ezarriko da –soluzio teknologiko horrek eraginkortasunez gidatzen laguntzeko sistema bat dauka eta anti-bunching sistema bat (bat ez egiteko sistema) linearen maiztasunari eusten saiatzeko eta, beraz, geltokietako ordutegiak hobeto betetzeko–. EKObus aktibatu egiten da autobusa martxan dagoela, eta horregatik Start-Stop sistemaren osagarria da.
Mugaz gaindiko garraio publikoa erabiltzea sustatzen saiatzen diren neurriak dira. Kalitateko zerbitzua eskaintzen dute, garraioa ulerkorragoa, erabiltzen errazagoa eta iraunkorragoa izatea ahalbidetuko duten hobekuntzetan oinarrituta.
Bigarren urtez jarraian, Donostia Kulturak eta Dbusek Liburuak martxan ekintza antolatu du, Literaktum literatura jaialdiaren barruan, Donostiako garraio publikoan irakurketa bultzatzeko. Azaroaren 14tik 25era, jaialdiak irauten duen bitartean, Dbuseko autobusean irakurtzen doazenek liburu bat jasoko dute opari.
Liburuak martxan ekimena pasa den urtean egin zen lehenengo aldiz, Liburu bat, bidaia bat lelopean, 2016ko Europako Kultur Hiribirutzaren barruan, 2015ean Errumaniako Cluj-Napoca hirian egin zen antzeko ekintza batean inspiratuta. Oraingo honetan, liburuak Donostiako hamar liburudendak emandakoak izan dira, hainbat generotakoak dira, hala nola nobela eta poesia, eta adin desberdinetako pertsonentzat dira.
Aurten, Literaktumek 50 gonbidatu dauzka eta gonbidatuek 54 jarduera ingurutan parte hartuko dute, literatura publiko guztiengana hurbildu nahian. Kultur zentroek, liburutegiek, liburudendek eta Donostiako beste gune batzuek parte hartuko dute jaialdian.
Era berean, jardueraren berri emateko, gaur Dbuseko autobus guztiek Literaktum kartela daramate.
Bihar, asteazkena, azaroak 15, Entzutearen Eguna ospatuko da. Dbusek bat egin nahi du egun horretarako Gipuzkoako Itxaropenaren Telefonoak antolatutako jarduerekin, eta horren bidez hari babesa erakutsi, bere errealitatea beste norbaitekin partekatu behar duenari entzunez egiten duen lanagatik.
Horregatik, bihar Donostiako hiri autobus guztiek kanpainaren kartela eramango dute egun osoan.